Ҷумҳурии Тоҷикистон барои рушди иқтисодиёт мамлакат як қатор қонунҳо, санадҳои меъёрӣ-ҳуқуқӣ, барномаву стратегияҳои миллӣ, аз қабили Барномаи миёнамуҳлати рушд барои давраҳои 2016-2020, Барномаи миёнамуҳлати рушд барои давраҳои 2020-2025, барномаҳои соҳавӣ ва яке аз ҳуҷҷати муҳими давлатӣ “Стратегияи миллии рушди Ҷумҳурии Тоҷикистон барои давраи то соли 2030”-ро таҳия намудааст, ки он ҳадафҳои дарозмуддат ва афзалиятҳои рушди кишварро дар бар мегирад.

Ҳамчунин дар даврони истиқлолият дар қатори соҳаҳои муҳими мамлакат соҳаи илм низ дастгирӣ ёфта барои рушду равнақи он як қатор корҳои назррас аз ҷониби олиму муҳаққиқон ҷумҳурӣ анҷом дода шуд. Ҳамчунин барои пешрафти он аз ҷониби ҳукумати ҷумҳурӣ кӯмаку дастгириҳо шуд, ки дар Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси Олӣ аз 21.12.2021 с. ироа гардид: “Ҷиҳати рушди соҳаҳои илму маориф, тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ дар ин муддат аз ҳисоби ҳамаи сарчашмаҳои маблағгузории буҷети давлатӣ зиёда аз 97 миллиард сомонӣ равона гардид”. Боиси қайд аст, ки пешрафти илму техника ин тақозои замони муосир мебошад, ки бе рушди онҳо рушди дигар соҳаҳоро тасаввур кардан ғайриимкон аст. Вобаста ба ин аз ҷониби Президенти мамлакат солҳои 2020-2025 “Бистсолаи омӯзиш ва рушди фанҳои табиатшиносӣ, дақиқи ва риёзӣ дар соҳаи илму маориф” эълон карда шуд. Ҳадаф аз ташаббуси мазкур ин вусъат бахшидани тафаккури техникии ҷомеа мебошад. Яке аз ташаббусҳои дигар дар ин замина ба ҷараён ворид намудани озмуни ҷумҳуриявии «Илм–фурӯғи маърифат» мебошад, ки боз ҳам сарчашма аз Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси Оли мебошад, ки мақсади асосии озмуни ҷумҳуриявии «Илм–фурўғи маърифат» ин пеш аз ҳама ҷалби ҷавонон ва аҳли зиёву табақаҳои гуногуни ҷомеа ба илмҳои бунёдӣ ба монанди кимиё, биология, физика, математика, информатика, география ва ихтирокориву навоварӣ мебошад ва дар рушди соҳаи илм, хусусан илмҳои риёзиву дақиқ ва табиӣ саҳми назаррас мегузорад.

Ҳамчунин барои равнақ додани соҳаи илм тайёр кардани кадрҳои баландихтисос ва ҷавобгӯ ба талаботҳои муосир барои тамоми соҳаҳои ҷумҳурӣ зарур аст. Маҳз мутахассиси баландихтисос боиси рушди соҳаи худ гардида метавонад.

Дар Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба паҳлуҳои ҳамкориҳои судманли Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо мақомоти давлатӣ ва муассисаҳои кишвар аҳамияти хоса дода шуд. Сарвари давлат супориш дод, ки бо дарназардошти имконияту захираҳои «энергияи сабз» дар кишвар, вазоратҳои энергетика ва захираҳои об, саноат ва технологияҳои нав, рушди иқтисод ва савдо, Кумитаи давлатии сармоягузорӣ ва идораи амволи давлатӣ ва Академияи миллии илмҳо бо таъсиси гурӯҳи кории байниидоравӣ масъалаи имконият ва дурнамои рушди энергетикаи водородӣ, яъне нерӯи гидрогениро ҳамаҷониба омӯхта, ба Ҳукумати мамлакат пешниҳоди мушаххас манзур намоянд. Ин иқдом ба он мусоидат менамояд, ки мардуми кишвар маданияти истифодаи нерӯи барқ, яъне сарфакориро риоя намуда, тавассути истифодаи таҷҳизоти каммасраф ва паст кардани талафот самаранокии истифодаи онро таъмин намоянд.

Таҳияи асосҳои илиии таъмини бозори меҳнат ба таъсис додани ҷойҳои корӣ ва фарогирии пурраи аҳолӣ бо шуғл асос мегузорад.

Тавре маълум аст, таълиму таҳсилоти аҳолӣ, алалхусус ҷавонон ҷиҳати таъмини босифати бозори меҳнат дар мадди назари доимии Ҳукумати кишвар қарор дорад. Аз ин лиҳоз, дар Паём қайд карда шуд, ки бо мақсади соҳибкасб намудани шаҳрвандон, аз ҷумла ҷавонон дар асоси таҳлили вазъи бозори меҳнати дохиливу хориҷӣ лоиҳаи барномаи миёнамуҳлати тайёр кардани кадрҳои касбии зинаи ибтидоӣ ва миёнаро аз ҳисоби ҷавонон барои соҳаҳои иқтисоди миллӣ таҳия ва амалӣ карда шавад. Ба вазоратҳои меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолӣ, маориф ва илм, рушди иқтисод ва савдо, ҳамчунин, супориш дода шуд, ки дар асоси таҳлили ҳамаҷониба ҷиҳати самаранок гардонидани фаъолияти муассисаҳои таҳсилоти ибтидоии касбӣ ва касбомӯзии калонсолон оид ба гузаронидани ислоҳот дар низоми идоракунии ин муассисаҳо хулосаҳои худро ба Ҳукумати мамлакат пешниҳод намоянд.

Дар Шуъбаи география ва зондкунонии фосилавии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон нуктаҳои асосии Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар самти рушди илм, алалхусус илмҳои табиатшиносиро батафсил омӯхта истодаанд. Дар робита бо ин, нақшаи корҳои илмӣ-таҳқиқотии Шуъба таҳия шуда, дар он ба масоили гуногуни мубрам – таҳқиқи захоири рекреатсионии Тоҷикистон, таҳаввулои кӯлҳои кишвар, хусусиятҳои густариши равандҳои маҷроӣ ва алоқамандии муҳоҷират бо ҷараёнҳои тахриби хок ва норасогии об таваққуҳи махсус дода мешавад.

Дар соли 2023 дар Шуъба инчунин ҳимояи ду рисолиҳои номзадӣ ба нақша гирифта шудааст.

Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон ба Маҷлиси Олӣ дар пешбурди корҳои илмию таҳқиқотии Шуъбаи география ва зондкунонии фосилавӣ раҳнамо хоҳад буд.

Ниёзова М.А.

Ходими калони илмии

Шуъбаи география ва зондкунонии фосилавии

Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон